Hiểu thế nào về Probiotics và Prebiotics ? Bài viết dưới đây giới thiệu về thuốc kháng sinh, probiotics và prebiotics và việc sử dụng nó trong nghề nuôi thủy sản.
Sử dụng quá mức thuốc kháng sinh sẽ làm giảm hiệu quả của thuốc trong kiểm soát bệnh bởi vì sự gia tăng kháng thuốc (lờn thuốc). Ở Thái Lan, hầu hết trong thức ăn tôm đều có thuốc kháng sinh và có đến 74% trại nuôi sử dụng thuốc kháng để ngăn ngừa bệnh. Các loại thuốc kháng sinh như Trimethoprim, Sulfamethoxazole, Norfloxacin và a xít Oxolinic tất cả được tìm thấy trong khoảng 5cm của lớp bùn ao nuôi với hàm lượng giữa 1,81 ppm cho Oxolic và 2615,95 ppm cho Norfloxacin. Sử dụng thuốc kháng sinh gia tăng sự kháng thuốc của vi khuẩn đối với từng loại thuốc có ít nhất 33% quần đàn vi khuẩn đặc trưng kháng thuốc trong khi không sử dụng thuốc kháng sinh chỉ có khoảng 25% quần đàn các vi khuẩn kháng thuốc. Khi không sử dụng kháng sinh, sự kháng khuẩn giảm khoảng 50% so với việc sử dụng kháng sinh thì sự kháng khuẩn tăng 67% của quần đàn vi khuẩn. Kháng sinh phổ rộng Chloramphenicol bị cấm ở Mỹ và các nước Châu Âu là vì các lý do này (TAA, 2003; FAO, 2006). Các quy định về thời gian đào thải kháng sinh nhằm giảm lượng kháng sinh tồn dư trong môi trường. Việc sử dụng kháng sinh vì thế không phải là giải pháp dài hạn bởi vì sinh vật sẽ gia tăng kháng thuốc, tôm nuôi không sử dụng kháng sinh vì thế cũng có giá trị cao trên thị trường so với tôm nuôi trong môi trường có kháng sinh.
Probiotics:
Tổ chức sức khỏe thế giới (WHO) định nghĩa probiotics là sản phẩm chứa vi sinh vật sống và đòi hỏi liều lượng hiệu quả để chống lại bệnh tật. Mỹ là quốc gia đầu tiên sử dụng probiotics trong thức ăn chăn nuôi nông nghiệp và trong thập niên 1990’s probiotics ở Mỹ đã được xuất khẩu sang Châu Âu. Ở Loài tôm thẻ chân trắng có khoảng 10 loài vi khuẩn Vibrio spp. đã được định danh và thêm khoảng 3 loài vi khuẩn chưa được định danh nhiễm trong các cơ quan gan tụy, máu, đường ruột và dạ dày (Gomez-Gil và ctv, 1998). Các giống vi khuẩn Lactic như Bacillus spp. khu trú trong hệ thống tiêu hóa của tôm có khả năng kiểm soát tốt Vibrio spp. làm giảm tỉ lệ chết tôm nuôi và gia tăng sản lượng. Bởi vi Bacillus spp. khu trú tự nhiên trong tôm và vì thế nó là probiotics hiệu quả về chi phí để sử dụng cho các trại giống tôm (Moriaty, 1998; Moriaty, 1999; Ajitha và ctv, 2004; Decam và ctv, 2008; Rahman, 2009; Ismail và Soliman, 2010; Fermadez và ctv, 2011; Powedchagun và ctv, 2011).
Sử dụng probiotics ở Trung Quốc bắt đầu từ khi nhập khẩu hàng từ Anh, Mỹ và Nhật vào thập niên 1990’s. Ở Thượng Hải đã có trên 100 nhà sản xuất sản phẩm vi sinh dung cho nuôi trồng thủy sản đã ký thỏa thuận vào năm 2006 về an toàn thực phẩm trong sử dụng probiotics. Hơn 50% trại nuôi ở Trung Quốc ngưng sử dụng probiotics sau 1 năm bởi vì chúng quá đắt, chi phí vào khoảng 2.590,05 đô la cho 1 ha.
Các trại nuôi tôm ở Ấn Độ sử dụng thành công probiotics kể từ 1995 (Rahman và ctv, 2009). Thái Lan tự sản xuất 9 loại probiotics và nhập khẩu 2 đến 3 loại từ Trung Quốc và 1 loại từ Mỹ. Hàm lượng của vi khuẩn dị dưỡng xác định mức hiệu quả của probiotics. Liều lượng cao nhất của vi khuẩn là 1,3 x 10 mũ 9 CFU/g đối với các probiotics của Mỹ. Ở Thái Lan có 4 trong 9 sản phẩm sản xuất không có thong tin về hàm lượng probiotics và 3 trong số 4 sản phẩm này không ghi rõ tên loài vi khuẩn trong hỗn hợp của probiotics. Mặc dù probiotics đã được sử dụng ở Thái lan nhưng hàm lượng và các thông tin cần thiết đã không được chỉ rõ hoặc không chính xác (Nimrat và Vuthiphandchai, 2011).
Prebiotics:
Prebiotics là nguồn thực phẩm không tiêu hóa kết dính với sinh vật nhằm kích thích tăng trưởng hoặc hạn chế vi khuẩn hiện diện trong cơ thể sinh vật (Gibson và Robenfroid, 1994). Hiện giờ có rất ít các nghiên cứu về tính hiệu quả của prebiotics cho các vật nuôi thủy sản và các nghiên cứu này chủ yếu trên cá. Tuy nhiên, kết quả cho thấy các sản phẩm thuộc nhóm Oligosaccharides không tiêu hóa chẳng hạn như Fructooligisaccharides khi cho tôm thẻ ăn sẽ thay đổi được thành phần và hàm lượng vi khuẩn, làm gia tăng hệ thống miễn dịch cho tôm (Li và ctv, 2007). GroBiotics-A gia tăng hiệu quả tỉ lệ sống đến 80% tuy nhiên việc sử dụng prebiotics đòi hỏi có them nhiều nghiên cứu và và thị trường để khuyến khích người nuôi sử dụng những sản phẩm này.
TS. Nguyễn Duy Hòa dịch (contom.com.vn)
Nguồn tin: Mạng lưới thông tin nuôi trồng thủy sản Châu Á