Kinh phí cao
Ngư dân Nguyễn Tấn Điệp ở xóm Cù Lao, thôn Mỹ Tân, xã Bình Chánh (Bình Sơn, Quảng Ngãi) vừa là thuyền trưởng, vừa là chủ hai tàu câu mực ở Trường Sa (QNg 95 384 TS và QNg 95 886 TS – cả hai tàu đều có công suất 380CV). Năm 2011, khi nghe ngành chức năng tỉnh Quảng Ngãi về tận xã triển khai dự án đóng tàu sắt cho ngư dân, ông Điệp rất hào hứng, vì “tàu sắt là niềm ao ước lâu nay của ngư dân, nó rất an toàn khi hành nghề trên biển”. Thế nhưng khi biết kinh phí đầu tư tàu sắt cao, như tàu chỉ 400CV kinh phí đầu tư đã lên đến 5 – 7 tỉ đồng, ông Điệp... choáng bởi “lấy đâu ra số tiền lớn như vậy để đóng tàu sắt”. Sau một thời gian tính toán, cuối cùng ông Điệp không đăng ký đóng tàu sắt.
“Nói thiệt, ở đây đóng tàu gỗ 700 – 800CV, chi phí trên dưới 3 tỉ đồng, vậy mà cả xã Bình Chánh chỉ có một người đóng được tàu này. Trong khi đó, tàu sắt chỉ 400CV, ngốn tiền quá lớn, tụi tui thiệt không dám làm dù rất muốn”, ông Điệp nói.
Chủ nhiệm hợp tác xã Dịch vụ hậu cần nghề cá và đánh bắt xa bờ xã Bình Chánh, cũng là chủ của hai con tàu câu mực ở Trường Sa Nguyễn Hữu Ngọt cho biết, ban đầu khi mới triển khai hợp tác xã có năm ngư dân đăng ký đóng tàu sắt, nhưng đến giờ đã rút hết đơn. Lý do là đóng một con tàu sắt với số tiền trên 7 tỉ đồng là quá lớn. Ông Ngọt nói: “Dù biết tàu gỗ chỉ thọ được mười năm, sau đó, muốn ra biển phải bỏ thêm số tiền lớn đại tu. Còn tàu sắt có tuổi thọ đến 20 năm và nhiều ưu điểm khác nữa. Có điều, phần thì do tiền bỏ ra nhiều, phần thì thiếu thông tin thực tế về tàu sắt nên ngư dân rất e ngại”.
Tương tự, ngư dân ở Lý Sơn và Sa Huỳnh (huyện Đức Phổ, Quảng Ngãi) cũng do dự và rút đơn đăng ký đóng tàu sắt. Xác nhận với chúng tôi, ông Trần Em, phó chủ tịch UBND huyện Đức Phổ, cho biết: huyện có bốn ngư dân đăng ký tàu sắt đã không tiếp tục làm hồ sơ đóng tàu. Theo ngư dân ở đây, kinh phí vẫn là rào cản khó vượt qua.
“Nhưng Nhà nước cho vay ưu đãi hỗ trợ lãi suất?”, chúng tôi đặt vấn đề. Ông Trần Em nói theo chủ trương, ngư dân phải đảm bảo 50% số vốn nói trên mới vay được tiền, nghĩa là phải bỏ ra thêm 2,7 tỉ đồng nữa. “Tuy nhiên, ngư dân e ngại đóng tàu sắt không chỉ do thiếu vốn, mà còn một số vấn đề khác như khi tàu hư hỏng thì sửa ở đâu. Thêm vào đó, việc điều khiển tàu sắt cũng không đơn giản như tàu gỗ”, ông Trần Em nói. Ngư dân cho biết thêm, các chi phí như bảo dưỡng, duy tu tàu cá vỏ sắt cũng cao hơn so với tàu vỏ gỗ.
Ngư dân “máu” làm ăn mới dám đóng tàu sắt
Theo đề án hiện đại hoá tàu cá của tỉnh Quảng Ngãi, tàu sắt của ngư dân không chỉ có vỏ sắt mà còn được trang bị máy móc, thiết bị hiện đại, vừa đảm bảo môi trường, đảm bảo cho ngư dân đánh bắt dài ngày trên biển. Ngoài ra, tỉnh còn đóng tàu sắt làm dịch vụ hậu cần nghề cá, bảo quản hải sản trên biển, cung ứng nhiên liệu... cho ngư dân. Sau khi thí điểm tại Quảng Ngãi, dự kiến mô hình này sẽ được triển khai ra 28 tỉnh/thành ven biển cả nước.
Trao đổi với phóng viên báo Sài Gòn Tiếp Thị ngày 26.7, phó giám đốc sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn kiêm chủ tịch hội Nghề cá tỉnh Quảng Ngãi Phan Huy Hoàng cho biết theo đề án, tỉnh sẽ đóng thí điểm 22 tàu sắt (công suất từ 400 – 800CV) với tổng kinh phí khoảng 174 tỉ đồng. Tàu có kinh phí ít nhất là 4,9 tỉ đồng, nhiều nhất 10,5 tỉ đồng/tàu. Để đóng thí điểm tàu cá này, tỉnh chọn tập đoàn Công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam thiết kế và đóng tàu cho ngư dân. Sau đó, đơn vị này sẽ tập huấn, chuyển giao công nghệ, cách vận hành tàu cá bằng vỏ sắt cho ngư dân sử dụng.
Tuy nhiên, theo ông Hoàng, việc quản lý, đóng và vận hành tàu sắt không đơn giản. Bởi qua tiếp xúc, trao đổi với ngư dân được biết không phải ai cũng bị hấp dẫn bởi tàu sắt, mà chỉ có những ngư dân có thực lực tài chính, muốn đổi mới, đổi đời mới hứng thú tham gia. Riêng việc tháo gỡ khó khăn về vốn, tỉnh đang đề xuất hỗ trợ lãi suất vay cho ngư dân đóng mới tàu vỏ sắt. Cụ thể, ông Hoàng nói: “30% số vốn đóng tàu, chủ phương tiện phải bỏ ra, còn lại vay từ các ngân hàng với lãi suất tạm tính là 16%/năm, thời hạn vay mười năm”.
Đóng tàu sắt là cần thiết
Theo thống kê của tỉnh Quảng Ngãi, hiện cả tỉnh có 5.740 tàu cá, với 35.000 lao động nghề biển. Thế nhưng tàu đánh bắt xa bờ chỉ có 2.140 chiếc, trong đó 20% đánh bắt ở ngư trường Hoàng Sa và Trường Sa. Tàu cá vỏ gỗ ra khơi dài ngày ở các vùng biển luôn gặp rủi ro trước thiên tai, bị tàu nước ngoài đâm chìm, tàu cá Trung Quốc uy hiếp... Chính vì vậy, việc đóng tàu sắt hiện đại là rất cần thiết, giúp ngư dân hành nghề đánh bắt xa bờ hiệu quả, vừa góp phần giữ vững chủ quyền biển đảo quốc gia.
bài và ảnh: Phạm Anh (sgtt.vn)
