Trong tiến trình triển khai dự án “ƯỚC MƠ CHO EM” do Ngân hàng HSBC tài trợ cho trẻ em làng chài Cửa Vạn, phường Hùng Thắng, Thành phố Hạ Long, Quảng Ninh chúng tôi đã có buổi làm việc với một số doanh nghiệp đang hoạt động du lịch trên địa bạn vịnh Hạ Long về việc “kết nối nghề nghiệp cho thanh thiếu niên Cửa Vạn”. Tuy nhiên, băn khoăn lớn nhất hiện nay là các em có thể làm gì và ai là người có thể giúp các em có việc làm trên quê hương mình.
                                

                                                                                             (Ảnh: T.Quân-Minh Hà)

Làng chài Cửa Vạn với 167 hộ dân, hơn 645 nhân khẩu, người dân trong làng chủ yếu sống bằng nghề khai thác và nuôi trồng thủy sản. Những năm gần đây do anh hưởng của gió, bão, ô nhiễm môi trường nên việc nuôi trồng thủy sản trở lên khó khăn hơn. Năm 2011 vừa qua là một ví dụ, sau cơ bão số 5, hầu hết các lồng bè nuôi tu hài, hàu, và cá lồng nuôi tại Cửa Vạn bị nhiễm bệnh và chết; nhiều bè đã thu gom khay đựng, giỏ nuôi tu hài, nhiều hộ ước tính thiệt hại đến cả trăm triệu đồng.

Bên cạnh đó, trong những năm gần đây giá xăng đầu liên tục tăng cao, cộng với nạn khai thác xâm hại đã khiến nguồn lợi thủy sản ngày cạng cạn kiệt, ngư dân đi biển mà không có sản lượng đánh bắt hoặc đánh bắt được ít không đủ tiền dầu thường xuyên diễn ra.

Sinh kế đã khó khăn lại càng trở lên khó khăn hơn khi nhiều thanh thiếu niên ở Cửa Vạn không học hết cấp 2, nên không đủ điều kiện thi lấy bằng thuyền trưởng, máy trưởng hoặc các lớp hướng dẫn viên du lịch. Mặc dù các công ty lữ hành, kinh doanh du lịch, dịch vụ trên vịnh Hạ Long có nhu cầu tuyển nhưng con em Cửa Vạn cũng có rất ít cơ hội vì không đáp ứng đủ các điều kiện cần thiết. Bên cạnh đó, mô hình nghỉ đêm tại thuyền bè ở Cửa Vạn chưa thực hiện được do vấn đề an toàn trên biển và do diện tích thuyền bè quá nhỏ để có thể triển khai dịch vụ.

Thanh niên Cửa Vạn, sinh ra đã gắn với biển, bám biển để sống, ngoài nghề biển ra họ chưa từng làm qua nghề gì, đa số thanh thiếu niên ở đây mới chỉ học hết lớp 5 và chưa từng được đào tạo nghề.

Trình độ học vấn có hạn, kỹ năng thiếu nên việc sắp xếp nghề nghiệp hay tạo sinh kế cho con em làng chài không khỉ còn là băn khoăn của các em, của doanh nghiệp mà còn là băn khoăn lớn của chỉnh quyền địa phương và nhiều tổ chức.

Chúng tôi rời Cửa Vạn, nhưng trong lòng còn đau đáu câu hỏi nghề gì phù hợp cho các em đây? Phải chăng đó không hẳn chỉ là lái tàu, sửa máy, du lịch mà có thể còn là cả một hệ thống các giải pháp về nâng cao trình độ học vấn, dạy nghề, tạo việc làm, bảo vệ môi trường và phục hồi nguồn lợi thủy sản trên Vịnh Hạ Long.

Đinh Xuân Lập, Tưởng Phi Lai