Nuôi mèo mang lại niềm vui và sự gắn kết đặc biệt cho nhiều gia đình. Tuy nhiên, để “hoàng thượng” luôn khỏe mạnh, vui vẻ và sống lâu cùng bạn, việc hiểu rõ và tránh xa Những điều Cấm Kỵ Khi Nuôi Mèo là vô cùng quan trọng. Nhiều người mới bắt đầu, thậm chí cả những người nuôi mèo lâu năm, đôi khi vô tình mắc phải những sai lầm có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của mèo cưng. Bài viết này sẽ tổng hợp chi tiết những điều cần tuyệt đối tránh, giúp bạn trở thành người chủ có trách nhiệm và đảm bảo một cuộc sống tốt đẹp nhất cho người bạn bốn chân của mình.
Những Điều Cấm Kỵ Khi Nuôi Mèo Liên Quan Đến Chế Độ Dinh Dưỡng
Chế độ ăn uống đóng vai trò nền tảng cho sức khỏe của mèo. Việc cung cấp dinh dưỡng sai cách là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo phổ biến nhất và có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Cho mèo ăn thức ăn của người
Đây là sai lầm cực kỳ nguy hiểm. Hệ tiêu hóa và nhu cầu dinh dưỡng của mèo hoàn toàn khác biệt so với con người. Nhiều loại thực phẩm quen thuộc với chúng ta lại là chất độc đối với mèo.
- Socola: Chứa theobromine và caffeine, cực độc cho mèo, có thể gây nôn mửa, tiêu chảy, tim đập nhanh, co giật, thậm chí tử vong.
- Hành, tỏi, hẹ: Gây tổn thương hồng cầu, dẫn đến thiếu máu. Nguy hiểm kể cả khi đã nấu chín.
- Nho và nho khô: Gây suy thận cấp ở mèo, dù chỉ ăn một lượng nhỏ.
- Đồ uống có cồn, caffeine: Ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh và các cơ quan nội tạng.
- Xylitol (chất làm ngọt nhân tạo): Có trong kẹo cao su, bánh kẹo không đường… gây hạ đường huyết đột ngột, suy gan.
- Thức ăn nhiều muối, gia vị, dầu mỡ: Không phù hợp với hệ tiêu hóa của mèo, gây rối loạn tiêu hóa, béo phì, các bệnh về thận và tim mạch.
- Xương (đặc biệt là xương gà, cá đã nấu chín): Dễ vỡ thành mảnh sắc nhọn, gây hóc, tổn thương đường tiêu hóa.
Việc chia sẻ thức ăn thừa của gia đình cho mèo là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo hàng đầu bạn cần ghi nhớ. Hãy luôn sử dụng thức ăn chuyên dụng dành riêng cho mèo.
Cho mèo uống sữa bò
Nhiều người nghĩ rằng mèo thích uống sữa, nhưng thực tế hầu hết mèo trưởng thành không dung nạp lactose có trong sữa bò. Việc cho mèo uống sữa bò có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy. Nếu muốn bổ sung sữa cho mèo, hãy chọn các loại sữa công thức đặc biệt dành riêng cho mèo (không chứa lactose) được bán tại các cửa hàng thú cưng. Đây là một lưu ý quan trọng để tránh mắc phải những điều cấm kỵ khi nuôi mèo liên quan đến dinh dưỡng.
Chỉ cho mèo ăn thức ăn khô
Thức ăn khô tiện lợi và giúp làm sạch răng mèo, nhưng nếu chỉ cho mèo ăn loại này có thể dẫn đến tình trạng thiếu nước mãn tính. Mèo vốn có nguồn gốc từ sa mạc, bản năng uống nước của chúng không cao và chúng thường lấy phần lớn nước từ con mồi (vốn có độ ẩm cao). Thiếu nước lâu dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường tiết niệu như sỏi thận, viêm bàng quang.
Giải pháp:
- Kết hợp thức ăn khô và thức ăn ướt (pate, súp thưởng).
- Luôn đảm bảo có bát nước sạch, tươi mới cho mèo.
- Sử dụng bát nước lớn, nông hoặc đài phun nước tự động để khuyến khích mèo uống nhiều hơn.
- Đặt bát nước ở nhiều vị trí khác nhau trong nhà, xa khu vực ăn và khay vệ sinh.
Cho mèo ăn quá nhiều hoặc quá ít
Việc kiểm soát khẩu phần ăn của mèo rất quan trọng.
- Ăn quá nhiều: Dẫn đến béo phì, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, viêm khớp, bệnh tim mạch và giảm tuổi thọ.
- Ăn quá ít: Gây suy dinh dưỡng, thiếu năng lượng, hệ miễn dịch yếu, dễ mắc bệnh.
Hãy tham khảo hướng dẫn về khẩu phần trên bao bì thức ăn hoặc ý kiến của bác sĩ thú y để xác định lượng thức ăn phù hợp với độ tuổi, cân nặng, mức độ hoạt động và tình trạng sức khỏe của mèo. Tránh để thức ăn đầy bát cả ngày (free-feeding) đối với những chú mèo có xu hướng ăn quá nhiều. Việc cân đối dinh dưỡng là cách tránh những điều cấm kỵ khi nuôi mèo gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.
Để thức ăn ôi thiu, nước bẩn
Thức ăn để quá lâu ngoài không khí, đặc biệt là thức ăn ướt, sẽ bị ôi thiu, nhiễm khuẩn, gây ngộ độc thực phẩm cho mèo. Tương tự, nước uống để lâu ngày sẽ bị bẩn, có mùi lạ, khiến mèo không muốn uống hoặc tiềm ẩn nguy cơ bệnh tật.
- Luôn loại bỏ thức ăn thừa sau mỗi bữa ăn (đặc biệt là thức ăn ướt).
- Rửa sạch bát ăn, bát nước hàng ngày.
- Thay nước uống sạch ít nhất 1-2 lần/ngày.
Những Điều Cấm Kỵ Về Môi Trường Sống Và Vệ Sinh
Môi trường sống sạch sẽ, an toàn và thoải mái là yếu tố then chốt cho sức khỏe và hạnh phúc của mèo. Bỏ qua vấn đề vệ sinh và an toàn môi trường là phạm phải những điều cấm kỵ khi nuôi mèo có thể dẫn đến stress và bệnh tật.
Không dọn dẹp khay vệ sinh thường xuyên
Mèo là loài vật cực kỳ sạch sẽ. Một khay vệ sinh bẩn thỉu không chỉ bốc mùi khó chịu mà còn khiến mèo không muốn sử dụng. Chúng có thể nhịn đi vệ sinh (gây hại thận) hoặc tìm một nơi khác “sạch sẽ” hơn trong nhà để giải quyết nhu cầu (như thảm, góc nhà, giường ngủ). Hơn nữa, khay vệ sinh bẩn là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn và ký sinh trùng phát triển, tiềm ẩn nguy cơ bệnh tật cho cả mèo và người.
Khuyến nghị:
- Dọn phân và nước tiểu trong khay cát ít nhất 1-2 lần/ngày.
- Thay toàn bộ cát và rửa sạch khay vệ sinh bằng xà phòng nhẹ, không mùi ít nhất 1 lần/tuần.
- Số lượng khay vệ sinh nên bằng số lượng mèo cộng thêm một (N+1).
- Đặt khay ở nơi yên tĩnh, dễ tiếp cận, xa khu vực ăn uống.
Để mèo tiếp xúc với hóa chất độc hại
Nhiều sản phẩm gia dụng thông thường có thể gây ngộ độc nghiêm trọng cho mèo nếu chúng nuốt phải, hít phải hoặc tiếp xúc qua da.
- Chất tẩy rửa: Nước lau sàn, thuốc tẩy, nước rửa chén…
- Thuốc diệt côn trùng, thuốc diệt chuột: Cực kỳ nguy hiểm.
- Sơn, dung môi: Hơi hóa chất cũng có thể gây hại.
- Một số loại cây cảnh: Lily, đỗ quyên, vạn niên thanh… rất độc nếu mèo ăn phải.
- Thuốc chống đông (Antifreeze): Có vị ngọt hấp dẫn mèo nhưng chỉ một lượng nhỏ cũng đủ gây tử vong.
Luôn cất giữ hóa chất, thuốc men ở nơi an toàn, ngoài tầm với của mèo. Sử dụng các sản phẩm vệ sinh, diệt côn trùng an toàn cho thú cưng nếu có thể. Việc đảm bảo an toàn hóa chất là điều cần thiết để tránh những điều cấm kỵ khi nuôi mèo liên quan đến ngộ độc.
Không gian sống quá bừa bộn, nguy hiểm
Một ngôi nhà lộn xộn tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm cho mèo:
- Dây điện: Mèo có thể cắn, nhai gây điện giật. Nên giấu dây điện trong ống bảo vệ hoặc cố định gọn gàng.
- Vật nhỏ: Dây chun, chỉ, kim băng, đồ chơi nhỏ… mèo có thể nuốt phải gây tắc ruột.
- Túi nilon: Có thể gây ngạt thở nếu mèo chui vào.
- Cửa sổ, ban công không có lưới bảo vệ: Mèo có thể tò mò và ngã từ trên cao.
Dọn dẹp nhà cửa gọn gàng, loại bỏ các vật nguy hiểm tiềm ẩn và lắp lưới an toàn cho cửa sổ, ban công là cách bảo vệ mèo khỏi tai nạn đáng tiếc. Đây là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo mà nhiều người chủ quan bỏ qua.
Ít tương tác, bỏ mặc mèo một mình quá lâu
Mặc dù mèo có vẻ độc lập, chúng vẫn cần sự quan tâm, tương tác và chơi đùa từ chủ. Việc bỏ mặc mèo một mình quá lâu, không dành thời gian chơi đùa, vuốt ve có thể khiến mèo cảm thấy buồn chán, cô đơn, dẫn đến stress và các vấn đề hành vi như phá phách, kêu nhiều hoặc thờ ơ. Dành ít nhất 15-30 phút mỗi ngày để chơi đùa tích cực với mèo bằng cần câu mèo, bóng, đồ chơi laser… sẽ giúp mèo giải tỏa năng lượng, gắn kết tình cảm và duy trì tinh thần vui vẻ.
Không cung cấp đủ chỗ leo trèo, cào móng
Leo trèo và cào móng là những hành vi bản năng của mèo. Cào móng giúp mèo đánh dấu lãnh thổ, loại bỏ lớp móng cũ và thư giãn cơ bắp. Leo trèo giúp chúng quan sát môi trường từ trên cao, tạo cảm giác an toàn và thỏa mãn bản năng săn mồi. Việc không cung cấp các vật dụng phù hợp như trụ cào móng, kệ treo tường, nhà cây cho mèo… có thể khiến chúng cào phá đồ đạc trong nhà hoặc cảm thấy bí bách, stress. Đây cũng là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo ảnh hưởng đến hành vi tự nhiên của chúng.
Những Điều Cấm Kỵ Khi Nuôi Mèo Về Sức Khỏe và Y Tế
Chăm sóc y tế dự phòng và xử lý kịp thời các vấn đề sức khỏe là trách nhiệm quan trọng của người nuôi mèo. Chủ quan hoặc thiếu hiểu biết trong vấn đề này là phạm phải những điều cấm kỵ khi nuôi mèo có thể trả giá bằng sức khỏe và tính mạng của mèo cưng.
Bỏ qua việc tiêm phòng và tẩy giun định kỳ
Tiêm phòng giúp mèo tạo miễn dịch chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như bệnh giảm bạch cầu, bệnh hô hấp phức hợp, bệnh dại… Tẩy giun định kỳ giúp loại bỏ các loại ký sinh trùng đường ruột (giun tròn, giun móc, sán dây) có thể gây suy dinh dưỡng, tiêu chảy, thiếu máu và lây sang người. Lịch tiêm phòng và tẩy giun cụ thể sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, môi trường sống của mèo và khuyến cáo của bác sĩ thú y. Việc bỏ qua các biện pháp phòng ngừa này không chỉ gây nguy hiểm cho mèo mà còn có thể tốn kém chi phí điều trị nếu mèo mắc bệnh.
Tự ý cho mèo dùng thuốc của người hoặc thú cưng khác
Đây là một hành động cực kỳ nguy hiểm và là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo tuyệt đối phải tránh. Cơ thể mèo chuyển hóa thuốc rất khác so với người và các loài vật khác (như chó). Nhiều loại thuốc thông thường an toàn cho người (ví dụ Paracetamol/Acetaminophen) lại cực độc và có thể gây tử vong cho mèo, dù chỉ với liều lượng rất nhỏ. Ngay cả thuốc dành cho chó cũng có thể gây hại cho mèo. Luôn luôn tham khảo ý kiến bác sĩ thú y trước khi cho mèo sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.
Không đưa mèo đi khám thú y khi có dấu hiệu bất thường
Mèo có bản năng che giấu bệnh tật rất giỏi. Khi chúng biểu hiện ra các dấu hiệu bất thường, thường là bệnh đã tiến triển ở một mức độ nhất định. Việc chần chừ, chờ đợi xem sao hoặc tự điều trị tại nhà có thể làm lỡ mất thời điểm vàng để cứu chữa. Hãy đưa mèo đến gặp bác sĩ thú y ngay lập tức nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:
- Bỏ ăn, ăn ít hơn bình thường
- Nôn mửa, tiêu chảy kéo dài
- Thay đổi thói quen đi vệ sinh (tiểu khó, tiểu máu, đi ngoài khay cát)
- Lờ đờ, mệt mỏi, ngủ nhiều bất thường
- Khó thở, thở gấp, ho, hắt hơi
- Sụt cân hoặc tăng cân đột ngột
- Thay đổi hành vi (trở nên hung dữ, sợ hãi, lẩn trốn)
- Chảy nước mắt, nước mũi, có dịch bất thường ở tai
- Ngứa ngáy, rụng lông nhiều, da có vấn đề
Phớt lờ các dấu hiệu bệnh là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo thể hiện sự vô trách nhiệm.
Phớt lờ các dấu hiệu stress hoặc bệnh tật tiềm ẩn
Stress mãn tính có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở mèo, bao gồm cả các bệnh về đường tiết niệu, tiêu hóa và làm suy yếu hệ miễn dịch. Các dấu hiệu stress ở mèo có thể tinh vi và dễ bị bỏ qua:
- Đi vệ sinh không đúng chỗ
- Chải chuốt quá mức (gây rụng lông, tổn thương da)
- Thay đổi khẩu vị (ăn quá nhiều hoặc quá ít)
- Ẩn nấp nhiều hơn bình thường
- Kêu nhiều hoặc ít hơn bình thường
- Hung dữ hoặc sợ hãi đột ngột
Hiểu và nhận biết sớm các dấu hiệu stress giúp bạn tìm ra nguyên nhân (thay đổi môi trường, có thành viên mới, tiếng ồn…) và có biện pháp khắc phục kịp thời.
Không triệt sản cho mèo (nếu không có ý định nhân giống)
Triệt sản (thiến đối với mèo đực, cắt bỏ buồng trứng/tử cung đối với mèo cái) mang lại nhiều lợi ích sức khỏe và hành vi, đồng thời giúp kiểm soát số lượng mèo hoang.
- Mèo cái: Giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng, viêm tử cung; loại bỏ các hành vi phiền phức khi đến kỳ động dục (kêu gào, đi lại).
- Mèo đực: Giảm nguy cơ ung thư tinh hoàn, các vấn đề về tuyến tiền liệt; giảm hành vi phun nước tiểu đánh dấu lãnh thổ, bỏ nhà đi tìm bạn tình, đánh nhau với mèo đực khác.
Việc không triệt sản khi không có kế hoạch nhân giống rõ ràng và có trách nhiệm là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo, góp phần vào tình trạng quá tải mèo ở các trạm cứu hộ.
Những Sai Lầm Trong Hành Vi và Cách Huấn Luyện Mèo
Hiểu và tôn trọng bản chất của loài mèo là chìa khóa để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và huấn luyện hiệu quả. Áp dụng sai phương pháp có thể gây sợ hãi, mất lòng tin và không giải quyết được vấn đề.
Trừng phạt mèo bằng bạo lực hoặc la hét
Mèo không hiểu được hình phạt thể chất hoặc la hét. Những hành động này chỉ khiến chúng sợ hãi, lo lắng, mất lòng tin vào bạn và có thể làm trầm trọng thêm các hành vi không mong muốn. Thay vì trừng phạt, hãy sử dụng các phương pháp huấn luyện tích cực:
- Chuyển hướng hành vi: Nếu mèo cào ghế sofa, nhẹ nhàng bế chúng đến trụ cào móng và khen ngợi khi chúng sử dụng.
- Loại bỏ phần thưởng: Nếu mèo kêu đòi ăn vào ban đêm, hãy lờ đi (miễn là bạn chắc chắn chúng không có vấn đề sức khỏe).
- Thưởng cho hành vi tốt: Khen ngợi, vuốt ve hoặc cho ăn vặt khi mèo sử dụng khay vệ sinh đúng chỗ, chơi với đồ chơi thay vì cắn tay bạn.
Bạo lực và la hét là những điều cấm kỵ khi nuôi mèo gây tổn thương tâm lý nghiêm trọng.
Ép buộc mèo làm điều chúng không thích
Mèo có cá tính riêng và giới hạn chịu đựng khác nhau. Việc ép buộc mèo phải được ôm ấp, bế khi chúng không muốn, hoặc bắt chúng chơi khi chúng đang nghỉ ngơi có thể gây stress và làm hỏng mối quan hệ. Hãy học cách đọc ngôn ngữ cơ thể của mèo (tai, đuôi, mắt, tiếng kêu) để biết khi nào chúng muốn tương tác và khi nào chúng muốn ở một mình. Tôn trọng không gian cá nhân của mèo là điều cần thiết.
Kỳ vọng mèo hành xử như chó
Mèo và chó là hai loài hoàn toàn khác biệt về bản năng, hành vi và cách tương tác xã hội. Kỳ vọng mèo phải vâng lời răm rắp, luôn chào đón bạn ở cửa hay dễ dàng huấn luyện như chó là không thực tế và không công bằng. Hãy tìm hiểu và đánh giá cao những đặc điểm độc đáo của loài mèo thay vì cố gắng biến chúng thành một con chó nhỏ. Đây là một sai lầm về nhận thức, dẫn đến nhiều điều cấm kỵ khi nuôi mèo trong cách đối xử.
Không kiên nhẫn khi huấn luyện mèo
Huấn luyện mèo đòi hỏi sự kiên nhẫn, nhất quán và lặp đi lặp lại. Mèo học theo cách riêng của chúng và thường mất nhiều thời gian hơn chó để hình thành thói quen mới hoặc thay đổi hành vi cũ. Đừng nản lòng nếu mèo không “nghe lời” ngay lập tức. Hãy giữ thái độ tích cực, chia nhỏ các bài học và luôn kết thúc buổi tập bằng phần thưởng và sự vui vẻ.
Declawing (cắt bỏ móng)
Đây là một thủ thuật gây tranh cãi và bị cấm ở nhiều nơi. Declawing không đơn giản là cắt móng mà là phẫu thuật cắt bỏ đốt xương cuối cùng của mỗi ngón chân mèo. Thủ thuật này gây đau đớn dữ dội, có thể dẫn đến các biến chứng lâu dài như nhiễm trùng, đau mãn tính, thay đổi dáng đi, viêm khớp và các vấn đề hành vi (như cắn nhiều hơn do mất đi vũ khí tự vệ chính, đi vệ sinh không đúng chỗ do đau chân khi đào cát). Thay vì declawing, hãy áp dụng các giải pháp nhân đạo hơn:
- Cung cấp nhiều trụ cào móng hấp dẫn.
- Cắt móng cho mèo thường xuyên (chỉ cắt phần nhọn màu trắng, tránh phần tủy hồng).
- Sử dụng mũ chụp móng (nail caps).
- Dùng băng dính hai mặt hoặc các sản phẩm xua đuổi mèo (mùi cam, quýt) lên đồ đạc mà bạn không muốn mèo cào.
Declawing là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo gây đau đớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến phúc lợi động vật.
Kết Luận
Nuôi mèo là một hành trình đầy yêu thương và trách nhiệm. Bằng cách hiểu rõ và tránh xa những điều cấm kỵ khi nuôi mèo đã được đề cập trong bài viết này, từ dinh dưỡng, môi trường sống, chăm sóc y tế đến cách tương tác và huấn luyện, bạn sẽ giúp mèo cưng của mình có một cuộc sống khỏe mạnh, an toàn và hạnh phúc hơn. Hãy nhớ rằng, phòng bệnh hơn chữa bệnh, việc tránh những sai lầm này không chỉ bảo vệ sức khỏe cho mèo mà còn giúp bạn tiết kiệm chi phí thú y và tránh được những lo lắng không đáng có. Luôn quan sát, tìm hiểu và đáp ứng nhu cầu của người bạn bốn chân một cách tốt nhất.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về cách chăm sóc mèo hoặc nghi ngờ mèo của mình có vấn đề sức khỏe, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ thú y để được tư vấn chuyên nghiệp.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Vì sao không nên cho mèo ăn thức ăn của người?
Nhiều loại thức ăn thông thường của người như socola, hành, tỏi, nho, rượu bia, xylitol… chứa các chất độc hại đối với mèo, có thể gây ngộ độc nghiêm trọng, tổn thương nội tạng, thậm chí tử vong. Hệ tiêu hóa và nhu cầu dinh dưỡng của mèo rất khác biệt so với con người, do đó việc tránh cho mèo ăn thức ăn người là một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo cần tuân thủ nghiêm ngặt.
2. Có nên phạt mèo khi nó làm sai không?
Tuyệt đối không nên trừng phạt mèo bằng bạo lực (đánh đập) hoặc la hét. Mèo không hiểu hình phạt theo cách của con người, điều này chỉ gây ra sợ hãi, lo lắng, làm tổn hại mối quan hệ giữa bạn và mèo, và có thể dẫn đến các vấn đề hành vi khác. Thay vào đó, hãy sử dụng các phương pháp huấn luyện tích cực như chuyển hướng hành vi không mong muốn sang hành vi chấp nhận được (ví dụ: hướng mèo cào trụ cào móng thay vì đồ đạc) và thưởng cho những hành vi tốt.
3. Tần suất dọn khay vệ sinh cho mèo bao lâu một lần là hợp lý?
Để đảm bảo vệ sinh và khuyến khích mèo sử dụng khay cát đúng chỗ, bạn nên xúc bỏ phân và nước tiểu ít nhất 1-2 lần mỗi ngày. Ngoài ra, cần thay toàn bộ cát trong khay và rửa sạch khay bằng nước ấm và xà phòng nhẹ (không mùi hoặc mùi nhẹ) ít nhất một lần mỗi tuần. Giữ khay vệ sinh sạch sẽ là cách tránh một trong những điều cấm kỵ khi nuôi mèo liên quan đến vệ sinh và sức khỏe.
