Ngày 20 tháng 4 năm 2007, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là Pháp lệnh Dân chủ cơ sở). Pháp lệnh Dân chủ cơ sở là bước phát triển mới trong việc thể chế hóa các quyền dân chủ của người dân tại địa phương,nâng từ nghị định của chính phủ (cơ quan hành pháp) lên thành pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (cơ quan lập pháp). Pháp lệnh Dân chủ cơ sở là căn cứ pháp lý quan trọng trong việc thực hành dân chủ ở địa phương, là cơ sở để các chương trình phát triển cộng đồng tại Việt Nam thúc đẩy tiến trình dân chủ hóa.

Hiện nay, vấn đề gặp phải của đa số các dự án hạ tầng là khó khăn trong thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư. Trong đó, không ít khó khăn xuất phát từ quá trình quản trị địa phương; minh bạch và trách nhiệm giải trình chưa được thực hiện một cách toàn diện. Bên cạnh đó, thiếu thông tin và kiến thức liên quan đến thực hành dân chủ cơ sở là

một trong những lý do phổ biến khiến các bên liên quan tại địa phương chưa tìm được tiếng nói chung trong các dự án liên quan đến chủ đề này.

Dự án Khu công nghiệp cảng Đông Hồi, Quỳnh Lưu, Nghệ An là một trường hợp thực tế. Năm 2011, Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) đã khuyến trợ cho Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Phát triển nông thôn (RECERD) triển khai Dự án “Hỗ trợ thực hiện Pháp lệnh Dân chủ cơ sở tại xã Quỳnh Lập, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An”. Dự án nhằm góp phần thúc đẩy

các bên liên quan trong Dự án Khu công nghiệp cảng Đông Hồi tại xã Quỳnh Lập, Quỳnh Lưu, Nghệ An tìm tiếng nói chung trong các vấn đề bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư cho người dân bị thu hồi đất. Tài liệu này được xây dựng dựa trên kết quả các hoạt động nâng cao năng lực, thúc đẩy đối thoại giữa các bên liên quan trong khuôn khổ dự án. Tài liệu có hai phần nội dung: các kiến thức cơ bản về quyền dân chủ của người dân theo Pháp lệnh Dân chủ cơ sở; và phần trả lời

các câu hỏi đúc kết từ ý kiến thắc mắc của người dân xã Quỳnh Lập.

Hà Nội, ngày 28 tháng 10 năm 2011,

Tưởng Phi Lai

Giám đốc RECERD