Cây Bạc Hà, với hương thơm the mát đặc trưng và vô vàn công dụng, từ lâu đã trở thành loại cây quen thuộc trong đời sống hàng ngày của người Việt. Không chỉ là gia vị tuyệt vời cho ẩm thực hay thành phần quan trọng trong y học cổ truyền và hiện đại, cây bạc hà còn được yêu thích bởi sự dễ trồng và ý nghĩa mà nó mang lại. Đối với nhiều người làm vườn, dù là chuyên nghiệp hay mới bắt đầu, việc trồng cây bạc hà không chỉ mang lại nguồn lợi về sức khỏe và kinh tế mà còn có thể liên quan đến những quan niệm về phong thủy.
Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đọc, đặc biệt là những người mới làm quen với việc trồng trọt, một cái nhìn toàn diện về cây bạc hà. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu từ những điều cơ bản như các loại cây bạc hà phổ biến, những lợi ích và cả những điều cần lưu ý khi trồng, cho đến kỹ thuật trồng và chăm sóc chi tiết nhất để cây bạc hà của bạn luôn xanh tốt. Ngoài ra, những khía cạnh về phong thủy và giá cả cũng sẽ được đề cập, giúp bạn có cái nhìn đầy đủ trước khi bắt tay vào trồng loại cây đa năng này.
Phong Thủy Khi Trồng Cây Bạc Hà
Trong phong thủy, việc trồng cây xanh luôn được coi trọng vì mang lại năng lượng tích cực, sự tươi mới và sinh khí cho không gian sống. Cây bạc hà cũng không ngoại lệ. Với đặc tính lá xanh tốt quanh năm và hương thơm the mát sảng khoái, cây bạc hà được cho là có khả năng thanh lọc không khí, xua đuổi côn trùng và mang lại cảm giác thư thái, tỉnh táo cho con người.
Nhiều người tin rằng, hương thơm của cây bạc hà có tác dụng làm dịu tâm trí, giảm căng thẳng, từ đó giúp cải thiện tâm trạng và tăng cường sự tập trung. Điều này gián tiếp tạo ra một môi trường sống và làm việc thuận lợi, thu hút năng lượng tốt. Tuy nhiên, quan niệm về phong thủy thường mang tính tương đối và phụ thuộc vào niềm tin cá nhân. Quan trọng nhất vẫn là sự xanh tốt, tươi mới của cây mang lại cảm giác tích cực cho gia chủ.
Việc trồng cây bạc hà ở những vị trí phù hợp, nhận đủ ánh sáng và được chăm sóc cẩn thận, thể hiện sự quan tâm của người trồng đối với không gian sống của mình, vốn là một yếu tố quan trọng trong việc tạo ra năng lượng hài hòa theo quan niệm phong thủy.
Cây Bạc Hà Có Mấy Loại?
Thực tế, thuật ngữ “cây bạc hà” thường được dùng để chỉ chung các loài thuộc chi Mentha trong họ Hoa môi (Lamiaceae). Chi này có rất nhiều loài và giống lai, mỗi loại lại có đặc điểm, hương vị và công dụng riêng biệt. Dưới đây là một số loại cây bạc hà phổ biến nhất ở Việt Nam và trên thế giới:
- Bạc hà Âu (Peppermint – Mentha × piperita): Đây là loại phổ biến nhất, là giống lai tự nhiên giữa bạc hà lục (Mentha spicata) và bạc hà nước (Mentha aquatica). Bạc hà Âu có hàm lượng menthol cao, tạo ra vị the mát mạnh và hương thơm đặc trưng. Thường được dùng trong kẹo cao su, kem đánh răng, trà, và dầu gió. Lá màu xanh đậm, mép lá có răng cưa.
- Bạc hà lục (Spearmint – Mentha spicata): Ít the hơn bạc hà Âu vì hàm lượng menthol thấp hơn, thay vào đó có carvon là thành phần chính tạo mùi. Mùi hương dịu nhẹ, hơi ngọt, thường dùng trong nấu ăn (pha chế đồ uống, làm gia vị cho món ăn Á và Trung Đông), kẹo cao su không the, và trà. Lá có màu xanh lục tươi, hình ngọn giáo.
- Bạc hà mèo (Catnip – Nepeta cataria): Mặc dù có tên “bạc hà mèo” và cùng họ Hoa môi, nhưng thực chất đây không phải là loài thuộc chi Mentha. Nó nổi tiếng với tác dụng gây hưng phấn cho mèo. Tuy nhiên, ở Việt Nam, đôi khi tên “bạc hà mèo” cũng bị nhầm lẫn với các loại bạc hà khác.
- Bạc hà táo (Apple Mint – Mentha suaveolens): Có lá tròn, hơi nhăn, có lông tơ mịn và hương thơm nhẹ nhàng pha lẫn mùi táo. Thường dùng làm trà hoặc thêm vào salad trái cây.
- Bạc hà sô cô la (Chocolate Mint – Mentha × piperita ‘Chocolate’): Là một giống lai của bạc hà Âu, có mùi thơm thoảng của sô cô la khi vò lá. Thường dùng trong các món tráng miệng hoặc pha trà.
- Bạc hà dứa (Pineapple Mint – Mentha suaveolens ‘Variegata’): Một dạng bạc hà táo có lá viền trắng xanh rất đẹp mắt. Mùi thơm nhẹ giống bạc hà táo, thường dùng trang trí hoặc làm trà.
- Bạc hà ruộng (Mentha arvensis): Loại bạc hà mọc hoang dã ở nhiều vùng nông thôn Việt Nam. Mùi thơm the dịu, thường được dùng làm rau thơm ăn kèm các món ăn hoặc làm thuốc nam.
Đối với người mới trồng, bạc hà lục và bạc hà Âu là hai lựa chọn phổ biến nhất vì dễ trồng và công dụng đa dạng.
Tác Hại Khi Trồng Cây Bạc Hà Có Hay Không?
Nhìn chung, cây bạc hà là loại cây an toàn và mang lại nhiều lợi ích. Tuy nhiên, cũng có một vài điều cần lưu ý khi trồng và sử dụng:
- Tính xâm lấn: Đây là “tác hại” phổ biến nhất khi trồng cây bạc hà. Bạc hà có khả năng sinh trưởng rất mạnh mẽ bằng rễ bò ngầm dưới đất. Nếu trồng trực tiếp xuống vườn, nó có thể nhanh chóng lan rộng và lấn át các loại cây khác. Do đó, nhiều người khuyên nên trồng bạc hà trong chậu hoặc thùng chứa để kiểm soát sự phát triển của rễ.
- Dị ứng: Một số ít người có thể bị dị ứng hoặc kích ứng da khi tiếp xúc trực tiếp với lá bạc hà tươi, đặc biệt là các loại có hàm lượng tinh dầu cao như bạc hà Âu.
- Ảnh hưởng đến tiêu hóa: Sử dụng quá nhiều bạc hà hoặc tinh dầu bạc hà đậm đặc có thể gây nóng rát ở miệng hoặc ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa ở một số người nhạy cảm. Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các sản phẩm tinh dầu bạc hà nồng độ cao.
- Thu hút một số loại sâu bệnh: Mặc dù hương thơm của bạc hà giúp xua đuổi nhiều loại côn trùng, nhưng đôi khi nó cũng có thể thu hút một số loại sâu bệnh khác như rệp hoặc nhện đỏ, đặc biệt là khi cây yếu hoặc môi trường không thuận lợi.
Những “tác hại” này thường rất nhỏ và có thể dễ dàng phòng tránh bằng cách trồng bạc hà trong chậu, sử dụng với liều lượng phù hợp và chăm sóc cây khỏe mạnh.
Giá Của Cây Bạc Hà
Giá cây bạc hà khá phải chăng và dễ tiếp cận, phù hợp với túi tiền của hầu hết mọi người, kể cả người làm vườn quy mô nhỏ hoặc hộ gia đình. Giá cả phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
- Loại bạc hà: Các loại phổ biến như bạc hà lục, bạc hà Âu thường có giá thấp hơn các loại hiếm hoặc đặc biệt như bạc hà sô cô la, bạc hà dứa.
- Kích thước cây: Cây giống nhỏ hoặc cành giâm sẽ rẻ hơn rất nhiều so với chậu cây đã phát triển tốt, có nhiều lá.
- Nguồn cung cấp: Mua ở vườn ươm lớn, chợ cây cảnh, cửa hàng nông nghiệp hay từ người quen có thể có giá khác nhau. Mua số lượng lớn thường có ưu đãi hơn.
- Thời điểm trong năm: Giá có thể nhích nhẹ vào mùa cao điểm hoặc mùa vụ nhất định.
- Hình thức mua: Mua hạt giống sẽ rẻ nhất ban đầu nhưng cần thời gian và kỹ thuật để gieo trồng. Mua cành giâm là phương pháp tiết kiệm và nhanh chóng. Mua cây con hoặc chậu đã có sẵn là tiện lợi nhất nhưng chi phí ban đầu cao hơn.
Thông thường, một chậu cây bạc hà nhỏ (đường kính chậu 10-15cm) có giá dao động từ 20.000 VNĐ đến 50.000 VNĐ tùy loại và nơi bán. Cành giâm hoặc hạt giống thì có giá chỉ vài nghìn đồng hoặc vài chục nghìn đồng cho một gói lớn. Với khả năng sinh trưởng và nhân giống nhanh chóng, việc đầu tư ban đầu vào cây bạc hà là rất nhỏ so với lợi ích lâu dài mà nó mang lại.
Trồng Cây Bạc Hà Trong Nhà Hay Trước Nhà Có Tốt Không?
Lựa chọn vị trí trồng cây bạc hà trong nhà hay trước nhà (ngoài trời) phụ thuộc vào nhiều yếu tố như không gian sống, điều kiện ánh sáng và mục đích sử dụng. Cả hai vị trí đều có ưu điểm và nhược điểm riêng.
Trồng trong nhà (chậu):
- Ưu điểm:
- Kiểm soát được môi trường (nhiệt độ, độ ẩm).
- Ít sâu bệnh và côn trùng hơn.
- Dễ dàng thu hoạch khi cần dùng.
- Có thể tận hưởng hương thơm tươi mát trong nhà.
- Kiểm soát được sự phát triển lan rộng của rễ.
- Nhược điểm:
- Cần đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng (ít nhất 4-6 tiếng ánh sáng mặt trời trực tiếp hoặc đèn trồng cây).
- Không gian hạn chế có thể làm cây phát triển chậm hơn.
- Dễ bị úng nước nếu tưới quá nhiều do thoát nước kém trong nhà.
Trồng trước nhà/ngoài trời (trong chậu hoặc đất vườn):
- Ưu điểm:
- Nhận đủ ánh sáng tự nhiên giúp cây phát triển mạnh mẽ.
- Không gian rộng rãi cho rễ phát triển (nếu trồng đất).
- Tiếp xúc với môi trường tự nhiên giúp cây khỏe hơn.
- Nhược điểm:
- Dễ bị sâu bệnh và côn trùng tấn công hơn.
- Khó kiểm soát sự lan rộng (nếu trồng đất).
- Bị ảnh hưởng bởi thời tiết (mưa lớn, nắng gắt, gió mạnh).
- Cần bảo vệ khỏi vật nuôi hoặc động vật hoang dã.
Kết luận:
- Trồng trong nhà rất tốt nếu bạn có không gian cửa sổ đủ sáng (hướng Nam hoặc Tây Nam là lý tưởng) hoặc sẵn sàng sử dụng đèn trồng cây. Phù hợp cho việc sử dụng bạc hà tươi thường xuyên trong nấu ăn hoặc pha chế, đồng thời kiểm soát được tính xâm lấn.
- Trồng trước nhà (trong chậu hoặc khu vực được kiểm soát) là lựa chọn tuyệt vời nếu bạn muốn cây phát triển tối đa về kích thước và sản lượng. Cây sẽ khỏe mạnh hơn nhờ ánh sáng tự nhiên đầy đủ. Nếu trồng xuống đất, hãy cân nhắc làm hàng rào hoặc trồng trong bồn/thùng không đáy để ngăn chặn sự lan tràn.
Về mặt phong thủy, cả hai vị trí đều được coi là tốt miễn là cây xanh tốt, mang lại năng lượng tươi mới. Trồng ở lối vào nhà (trước nhà) có thể được xem là đón lộc, xua đuổi tà khí nhờ hương thơm và sức sống. Trồng trong nhà (ở khu vực bếp, ban công sáng) mang lại sự tươi mát, tinh khiết cho không gian sống và sinh hoạt.
Hướng Dẫn Trồng Cây Bạc Hà Chi Tiết
Cây bạc hà là loại cây cực kỳ dễ trồng và chăm sóc, phù hợp ngay cả với những người chưa có kinh nghiệm làm vườn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước để bạn có thể tự tay trồng và có một vườn bạc hà tươi tốt.
1. Chuẩn Bị Trước Khi Trồng
- Chọn giống bạc hà: Quyết định loại bạc hà bạn muốn trồng dựa trên mục đích sử dụng (nấu ăn, pha trà, làm thuốc…). Như đã đề cập ở phần “Cây Bạc Hà Có Mấy Loại?”, có nhiều lựa chọn khác nhau. Bạc hà lục (spearmint) và bạc hà Âu (peppermint) là hai loại dễ trồng và thông dụng nhất.
- Chọn phương pháp trồng:
- Từ hạt giống: Cần kiên nhẫn hơn vì hạt bạc hà khá nhỏ và nảy mầm chậm, tỷ lệ thành công không cao bằng các phương pháp khác.
- Từ cành giâm: Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất. Chỉ cần một cành bạc hà tươi là có thể nhân giống thành cây mới.
- Từ cây con/chậu có sẵn: Mua cây đã được ươm sẵn tại vườn hoặc chợ cây cảnh. Đây là cách nhanh nhất để có cây trưởng thành.
- Chuẩn bị đất/giá thể: Bạc hà không kén đất, nhưng phát triển tốt nhất trong đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Bạn có thể sử dụng hỗn hợp đất thịt pha với phân hữu cơ (phân trùn quế, phân bò hoai mục) và vật liệu tạo độ tơi xốp như tro trấu, xơ dừa, perlite. Độ pH đất lý tưởng từ 6.0 đến 7.0. Nếu trồng trong chậu, đảm bảo chậu có lỗ thoát nước ở đáy.
- Chọn chậu trồng (nếu trồng trong chậu): Chọn chậu có đường kính và chiều sâu ít nhất 15-20cm để cây có không gian phát triển. Nếu trồng nhiều cây hoặc muốn cây lớn, chọn chậu lớn hơn. Chậu bằng sứ, nhựa hay vải địa kỹ thuật đều được, miễn là thoát nước tốt.
2. Các Phương Pháp Trồng
-
Trồng từ hạt giống:
- Gieo hạt trực tiếp lên bề mặt giá thể đã làm ẩm, không cần phủ đất quá dày vì hạt bạc hà cần ánh sáng để nảy mầm.
- Giữ ẩm cho giá thể bằng bình xịt phun sương.
- Đặt chậu ở nơi có ánh sáng gián tiếp, nhiệt độ khoảng 20-25°C.
- Hạt có thể nảy mầm sau 1-2 tuần, đôi khi lâu hơn.
- Khi cây con có 2-3 cặp lá thật, có thể tỉa bớt cây yếu hoặc cấy sang chậu lớn hơn.
-
Trồng từ cành giâm:
- Chọn cành bạc hà khỏe mạnh, không sâu bệnh, dài khoảng 10-15cm, có ít nhất 2-3 mắt lá.
- Ngắt bỏ bớt lá ở phần gốc cành, chỉ giữ lại vài lá ở ngọn.
- Cách 1 (giâm trong nước): Cắm cành vào ly nước sạch sao cho phần mắt lá ngập trong nước. Đặt ly ở nơi có ánh sáng gián tiếp. Thay nước sau vài ngày. Rễ sẽ bắt đầu mọc sau 1-2 tuần. Khi rễ dài khoảng 2-3cm, có thể đem trồng vào chậu đất.
- Cách 2 (giâm trực tiếp vào đất): Cắm cành giâm vào chậu đất đã làm ẩm. Có thể chấm gốc cành vào bột kích rễ (tùy chọn). Nén nhẹ đất xung quanh gốc cành. Giữ ẩm cho đất và đặt chậu ở nơi có ánh sáng gián tiếp. Sau 2-3 tuần, cành giâm sẽ ra rễ và bắt đầu phát triển lá mới.
-
Trồng từ cây con/chậu có sẵn:
- Nếu cây con mua từ vườn ươm, nhẹ nhàng lấy cây ra khỏi bầu, tránh làm vỡ bầu đất.
- Đào một hố nhỏ trên giá thể trong chậu hoặc luống đất đã chuẩn bị, đủ lớn để đặt bầu cây vào.
- Đặt cây vào hố, lấp đất lại và nén nhẹ xung quanh gốc.
- Tưới nước ngay sau khi trồng để cây bén rễ.
Hướng dẫn chăm sóc cây bạc hà trồng trong chậu đúng cách để cây phát triển xanh tốt và cho nhiều lá thơm
3. Hướng Dẫn Chăm Sóc Cây Bạc Hà
Sau khi trồng, việc chăm sóc định kỳ sẽ giúp cây bạc hà của bạn phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao.
- Ánh sáng: Cây bạc hà thích ánh sáng mặt trời đầy đủ (ít nhất 6 tiếng/ngày) để phát triển tốt nhất và có hương thơm nồng nàn. Tuy nhiên, nó cũng có thể chịu được bóng râm bán phần (4-6 tiếng ánh sáng). Nếu trồng trong nhà, hãy đặt cây ở cửa sổ hướng Nam hoặc sử dụng đèn trồng cây. Thiếu sáng sẽ khiến cây vươn dài, yếu ớt và ít thơm hơn.
- Tưới nước: Bạc hà thích đất ẩm nhưng không bị úng nước. Tưới nước đều đặn, đặc biệt là vào mùa khô hoặc khi trồng trong chậu vì đất khô nhanh hơn. Kiểm tra độ ẩm đất bằng cách dùng ngón tay chạm vào bề mặt đất khoảng 2-3cm. Nếu thấy khô, hãy tưới. Tưới vào gốc cây, tránh làm ướt lá vào buổi tối để hạn chế nấm bệnh.
- Đất và Dinh dưỡng: Sử dụng giá thể thoát nước tốt. Bạc hà không cần bón phân quá nhiều. Bón phân hữu cơ pha loãng (như phân trùn quế dạng lỏng hoặc dịch chuối) mỗi 4-6 tuần trong mùa sinh trưởng (xuân, hè) là đủ. Tránh bón phân hóa học đậm đặc.
- Cắt tỉa: Cắt tỉa là bước cực kỳ quan trọng để khuyến khích cây bạc hà ra nhiều nhánh, lá non và ngăn chặn cây ra hoa (việc ra hoa làm giảm hương vị của lá). Thường xuyên ngắt ngọn hoặc cắt cành khi cây đạt chiều cao khoảng 15-20cm. Cắt ngay phía trên một cặp lá hoặc chồi nách. Sử dụng phần lá/cành đã cắt để sử dụng. Cắt tỉa cũng giúp kiểm soát kích thước và hình dáng cây.
- Kiểm soát sâu bệnh: Bạc hà có khả năng kháng sâu bệnh tương đối tốt nhờ mùi hương đặc trưng. Tuy nhiên, đôi khi cây có thể bị tấn công bởi rệp, nhện đỏ hoặc nấm.
- Kiểm tra cây thường xuyên để phát hiện sớm.
- Nếu có sâu bệnh, có thể dùng vòi nước xịt mạnh để rửa trôi rệp.
- Sử dụng các biện pháp hữu cơ như phun dung dịch nước xà phòng loãng hoặc dung dịch tỏi ớt gừng pha loãng để trị rệp và nhện đỏ.
- Đảm bảo cây đủ ánh sáng và thông thoáng để tránh nấm bệnh.
4. Thu Hoạch Cây Bạc Hà
Bạn có thể bắt đầu thu hoạch lá bạc hà khi cây đã phát triển đủ lớn, có ít nhất 3-4 cặp lá thật.
- Thời điểm thu hoạch: Thu hoạch vào buổi sáng sớm sau khi sương tan, lúc lá có hàm lượng tinh dầu cao nhất và hương vị thơm ngon nhất.
- Cách thu hoạch: Dùng kéo hoặc tay ngắt/cắt cành bạc hà non hoặc lá tươi. Cắt cành ngay phía trên một cặp lá để khuyến khích cây mọc nhánh mới.
- Sử dụng và bảo quản: Lá bạc hà tươi dùng ngay là tốt nhất. Nếu chưa dùng hết, có thể bảo quản trong tủ lạnh bằng cách bọc trong giấy ăn ẩm hoặc khăn giấy rồi cho vào túi zip/hộp kín, giữ được vài ngày. Để bảo quản lâu hơn, có thể sấy khô lá bạc hà hoặc làm đông lạnh lá đã băm nhỏ với nước hoặc dầu ô liu trong khay đá.
Chi tiết cách nhân giống cây bạc hà dễ dàng từ cành giâm trong nước hoặc đất
Hình Ảnh Đẹp Của Cây Bạc Hà
Cây bạc hà không chỉ hữu ích mà còn có vẻ ngoài tươi tắn, xanh mướt, mang lại cảm giác dễ chịu khi nhìn ngắm. Những bụi bạc hà rậm rạp với lá xanh đậm hoặc xanh lục tươi, hình dáng lá đa dạng tùy loại, tạo nên điểm nhấn sinh động cho khu vườn hoặc ban công. Đặc biệt, vào mùa hè, một số loại bạc hà có thể ra hoa nhỏ li ti màu trắng, hồng nhạt hoặc tím nhạt, thu hút ong bướm và tăng thêm vẻ đẹp tự nhiên. Trồng bạc hà trong các loại chậu khác nhau (treo, để bàn, bồn lớn) cũng tạo ra những góc trang trí đẹp mắt.
Kết Luận
Cây bạc hà là một lựa chọn tuyệt vời cho bất kỳ ai yêu thích cây cảnh, muốn có nguồn rau thơm sạch tại nhà, hoặc đơn giản là tìm kiếm một loại cây dễ trồng và mang lại nhiều lợi ích. Từ công dụng trong ẩm thực, y học đến ý nghĩa tinh thần về sự tươi mới và thanh lọc không khí, cây bạc hà xứng đáng có một vị trí trong khu vườn hoặc ban công của bạn.
Với những hướng dẫn chi tiết về cách chọn loại, trồng và chăm sóc được trình bày trong bài viết này, hy vọng bạn đọc, dù là người mới bắt đầu, cũng có thể tự tin bắt tay vào trồng cây bạc hà và tận hưởng thành quả. Khả năng sinh trưởng mạnh mẽ và dễ nhân giống của cây bạc hà cũng mở ra cơ hội nhỏ để chia sẻ với bạn bè, người thân hoặc thậm chí là phát triển thành mô hình kinh tế nhỏ tại gia.
Hãy bắt đầu trồng ngay hôm nay để trải nghiệm sự tuyệt vời mà cây bạc hà mang lại! Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào trong quá trình trồng hoặc muốn chia sẻ kinh nghiệm, đừng ngần ngại tìm kiếm thêm thông tin hoặc tham gia các cộng đồng yêu cây trên mạng.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
1. Cây bạc hà có cần nhiều ánh sáng không?
Có, cây bạc hà phát triển tốt nhất dưới ánh sáng mặt trời đầy đủ (khoảng 6 tiếng mỗi ngày), mặc dù nó có thể sống sót ở những nơi có bóng râm bán phần, nhưng cây sẽ ít lá và kém thơm hơn.
2. Tại sao lá cây bạc hà bị vàng và rụng?
Lá vàng và rụng thường là dấu hiệu của việc tưới nước không đúng cách (quá nhiều hoặc quá ít), thiếu ánh sáng, hoặc đất nghèo dinh dưỡng/thoát nước kém. Hãy kiểm tra độ ẩm đất và đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng.
3. Làm thế nào để ngăn chặn cây bạc hà lan rộng quá mức?
Cách hiệu quả nhất là trồng cây bạc hà trong chậu hoặc thùng chứa thay vì trồng trực tiếp xuống đất vườn. Nếu trồng đất, có thể sử dụng các rào chắn ngầm hoặc bồn không đáy để hạn chế sự phát triển của rễ bò.