Cây Mã Đề: Ý nghĩa phong thủy, cách trồng & công dụng

Cây Mã đề, một loại cây thân thảo quen thuộc xuất hiện ở khắp mọi nơi từ vườn nhà, bờ ruộng đến ven đường, thường bị xem là cỏ dại. Tuy nhiên, ít ai biết rằng loại cây bình dị này lại chứa đựng nhiều giá trị bất ngờ về mặt y học cổ truyền, ẩm thực, và thậm chí là ý nghĩa phong thủy. Với khả năng sinh trưởng mạnh mẽ và dễ dàng thích nghi, cây mã đề không chỉ là một “người bạn” của sức khỏe mà còn có thể mang lại những lợi ích thiết thực nếu được hiểu và sử dụng đúng cách. Bài viết này sẽ đi sâu vào khám phá cây mã đề, từ những khía cạnh phong thủy bí ẩn đến hướng dẫn chi tiết cách trồng và chăm sóc, giúp bà con nông dân cũng như những người mới bắt đầu làm vườn có cái nhìn toàn diện hơn về loại cây quý này.

Phong thủy khi trồng cây mã đề

Trong quan niệm phong thủy Á Đông, cây cối đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng năng lượng và mang lại tài lộc, sức khỏe cho gia chủ. Đối với cây mã đề, dù là loại cây dại mọc hoang, nó vẫn mang những ý nghĩa phong thủy riêng biệt, chủ yếu liên quan đến sức khỏe và sự bền bỉ.

Cây mã đề có sức sống mãnh liệt, có thể mọc và phát triển ngay cả ở những vùng đất cằn cỗi, chịu được sự dẫm đạp. Đặc điểm này trong phong thủy tượng trưng cho sự kiên cường, ý chí vượt qua khó khăn. Trồng cây mã đề trong vườn hoặc quanh nhà có thể được xem như một lời nhắc nhở về sức mạnh nội tại, khả năng phục hồi sau những thử thách của cuộc sống.

Mặt khác, mã đề nổi tiếng với các công dụng chữa bệnh, đặc biệt là các bệnh liên quan đến hệ tiết niệu, hô hấp và tiêu hóa. Trong phong thủy, việc có cây thuốc quý ngay trong khuôn viên nhà được cho là mang lại năng lượng bảo vệ sức khỏe cho các thành viên trong gia đình. Nó tượng trưng cho sự dồi dào về sức khỏe, giúp xua tan bệnh tật và mang lại sự bình an.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mã đề mọc rất nhanh và dễ lan rộng. Trong phong thủy, sự phát triển quá mức, không kiểm soát có thể tượng trưng cho sự mất trật tự. Do đó, nếu muốn tận dụng ý nghĩa phong thủy của cây mã đề, gia chủ nên trồng nó ở những khu vực được kiểm soát, như trong chậu hoặc bồn, để thể hiện sự kiểm soát và quản lý tốt, tránh để cây mọc um tùm gây cảm giác hoang vu hoặc lộn xộn. Trồng mã đề ở những vị trí thoáng đãng, đón nắng nhẹ cũng giúp cây phát triển tốt và mang lại năng lượng tích cực.

Cây mã đề có mấy loại?

Trên thế giới có hàng trăm loài thuộc chi Plantago (chi Mã đề). Tuy nhiên, ở Việt Nam, loại cây mã đề phổ biến và được biết đến nhiều nhất với công dụng làm thuốc và thực phẩm chủ yếu là Mã đề lớn (Plantago major) và Mã đề Á Châu (Plantago asiatica). Hai loại này có nhiều đặc điểm tương đồng và thường được sử dụng chung với tên gọi “cây mã đề”.

Mã đề lớn (Plantago major): Đây là loại phổ biến nhất, lá thường to và rộng hơn, hình trứng hoặc elip, mọc thành hình hoa thị sát mặt đất. Gân lá song song nổi rõ. Cụm hoa dạng bông dài vươn thẳng từ gốc. Loại này thường được tìm thấy ở các vùng đồng bằng, đất ẩm, ven đường đi.
Mã đề Á Châu (Plantago asiatica): Loại này cũng rất phổ biến ở Việt Nam và các nước châu Á. Lá thường hẹp hơn, hình elip hoặc mũi mác, thon dài hơn so với Plantago major. Các đặc điểm khác như cụm hoa, thân, rễ cũng tương tự. Đôi khi rất khó phân biệt rõ ràng giữa hai loại này dựa vào hình thái bên ngoài, và chúng thường được coi là cùng một loại trong y học cổ truyền Việt Nam.

Ngoài ra, trên thế giới còn có các loại mã đề khác như Mã đề lông (Plantago ovata), là nguồn gốc của Psyllium husk (vỏ hạt mã đề) được dùng làm chất xơ bổ sung phổ biến. Tuy nhiên, loại này ít phổ biến ở Việt Nam dưới dạng cây mọc tự nhiên.

Khi tìm hiểu và sử dụng cây mã đề, hầu hết các tài liệu và kinh nghiệm dân gian ở Việt Nam đều đề cập đến hai loại Plantago major và Plantago asiatica với công dụng tương tự nhau. Do đó, bà con có thể yên tâm sử dụng cả hai loại này theo các hướng dẫn chung về công dụng và cách dùng.

Tác hại khi trồng cây mã đề có hay không?

Nhìn chung, cây mã đề là một loại cây rất an toàn và lành tính khi sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, như bất kỳ loại cây hay dược liệu nào khác, việc trồng và sử dụng mã đề cũng có thể tiềm ẩn một vài khía cạnh cần lưu ý, tuy không nghiêm trọng.

Tác hại “mọc lan”: Đây là “tác hại” phổ biến nhất của việc trồng cây mã đề, đặc biệt nếu trồng trong vườn hoặc luống. Cây mã đề sinh sản bằng hạt rất nhanh và mạnh mẽ. Nếu không kiểm soát, hạt mã đề có thể bay hoặc phát tán khắp nơi, khiến cây mọc lên ở những vị trí không mong muốn, cạnh tranh dinh dưỡng và không gian với các loại cây trồng khác. Đối với người làm vườn hoặc nông dân, điều này có thể được xem là một loại cỏ dại gây phiền toái. Tuy nhiên, đây không phải là tác hại về sức khỏe mà là vấn đề quản lý thực vật.
Khả năng gây dị ứng nhẹ: Rất hiếm gặp, nhưng một số ít người có cơ địa nhạy cảm có thể bị dị ứng nhẹ khi tiếp xúc trực tiếp với cây mã đề hoặc khi uống các chế phẩm từ nó. Các triệu chứng có thể bao gồm ngứa da (khi tiếp xúc) hoặc khó chịu nhẹ ở đường tiêu hóa.
Tương tác thuốc (hiếm gặp): Mặc dù mã đề được coi là an toàn, nhưng nếu đang sử dụng các loại thuốc đặc trị, đặc biệt là thuốc lợi tiểu hoặc thuốc điều chỉnh huyết áp, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng mã đề với liều lượng lớn hoặc thường xuyên, để tránh khả năng tương tác dù rất nhỏ.
Sử dụng không đúng cách: Nếu nhầm lẫn cây mã đề với các loại cây khác có hình dáng tương tự nhưng có độc tính, đó sẽ là nguy hiểm thực sự. Tuy nhiên, cây mã đề thật rất dễ nhận biết qua hình thái lá, gân lá đặc trưng và cụm hoa.
Vấn đề vệ sinh: Nếu thu hái cây mã đề mọc hoang ở những khu vực bị ô nhiễm (gần đường giao thông nhiều khói bụi, khu vực chứa chất thải), cây có thể bị nhiễm chì hoặc các kim loại nặng, bụi bẩn, vi khuẩn. Do đó, việc trồng mã đề tại nhà hoặc thu hái ở những nơi sạch sẽ, an toàn là rất quan trọng để đảm bảo công dụng và tránh tác hại.

Tóm lại, việc trồng và sử dụng cây mã đề gần như không có tác hại đáng kể về mặt sức khỏe nếu sử dụng đúng cây, thu hái ở nơi sạch và dùng với liều lượng thông thường. Vấn đề lớn nhất đối với người trồng trọt là quản lý sự phát tán của cây.

Giá của cây mã đề

Cây mã đề là loại cây mọc hoang rất phổ biến, do đó giá trị của nó thường không nằm ở việc bán cây sống, mà ở các sản phẩm từ cây đã qua chế biến hoặc thu hái.

Cây tươi/thu hái hoang dã: Cây mã đề tươi mọc hoang gần như không có giá. Bà con có thể dễ dàng tìm thấy và thu hái miễn phí. Tuy nhiên, nếu có người thu hái số lượng lớn để cung cấp cho các chợ thuốc hoặc cơ sở chế biến, họ có thể bán với giá rất rẻ tính theo cân, thường chỉ vài nghìn đồng mỗi kg lá tươi.
Lá mã đề khô: Lá mã đề được thu hái, phơi hoặc sấy khô để bảo quản và sử dụng dần hoặc bán làm dược liệu. Giá lá mã đề khô tùy thuộc vào chất lượng, độ sạch, và địa điểm bán. Thông thường, giá lá mã đề khô dao động từ khoảng 50.000 VNĐ đến 150.000 VNĐ/kg. Loại được trồng sạch, hữu cơ hoặc sấy kỹ có thể có giá cao hơn.
Hạt mã đề (Xa tiền tử): Hạt mã đề là bộ phận có giá trị dược liệu cao và được sử dụng nhiều trong Đông y. Hạt mã đề sau khi thu hoạch và phơi khô được gọi là Xa tiền tử. Giá của hạt mã đề khô thường cao hơn lá, dao động từ khoảng 150.000 VNĐ đến 300.000 VNĐ/kg, tùy thuộc vào chất lượng và nguồn cung.
Vỏ hạt mã đề (Psyllium husk): Đây chủ yếu là sản phẩm từ loại Mã đề lông (Plantago ovata) nhập khẩu, không phải từ mã đề phổ biến ở Việt Nam. Psyllium husk là chất xơ hòa tan phổ biến trên thị trường, được bán dưới dạng bột hoặc viên nang. Giá của Psyllium husk thường từ 200.000 VNĐ đến 500.000 VNĐ/kg hoặc cao hơn tùy thương hiệu và xuất xứ.
Các sản phẩm chế biến: Cây mã đề còn được chế biến thành trà túi lọc, cao mã đề, chiết xuất mã đề… Giá của các sản phẩm này rất đa dạng, phụ thuộc vào công nghệ sản xuất, thương hiệu và quy cách đóng gói.

Đối với bà con nông dân hoặc người làm vườn quy mô nhỏ, việc trồng cây mã đề chủ yếu để tự sử dụng làm thuốc, thực phẩm hoặc thức ăn cho gia súc, gia cầm nhỏ (thỏ, gà…). Nếu có diện tích lớn và muốn phát triển theo hướng kinh tế, có thể xem xét trồng mã đề sạch, hữu cơ để bán lá tươi hoặc sấy khô cho các cơ sở sản xuất trà, thuốc hoặc xuất khẩu (Psyllium husk). Tiềm năng kinh tế từ cây mã đề phổ thông ở Việt Nam không lớn bằng các cây trồng chủ lực khác, nhưng có thể là nguồn thu nhập phụ ổn định nếu khai thác đúng thị trường ngách (ví dụ: cung cấp mã đề tươi sạch cho các nhà hàng chay, cửa hàng thực phẩm hữu cơ, hoặc cơ sở sản xuất dược liệu).

Trồng cây mã đề trong nhà hay trước nhà có tốt không?

Việc trồng cây mã đề trong nhà hay trước nhà hoàn toàn có thể tốt, tùy thuộc vào mục đích và cách quản lý của bạn.

Trồng cây mã đề trong nhà:

Lợi ích: Trồng mã đề trong chậu nhỏ đặt ở bậu cửa sổ, ban công hoặc khu vực thoáng đãng trong nhà giúp bạn có nguồn lá tươi sạch để sử dụng bất cứ lúc nào cần. Đặc biệt tốt cho những người sống ở thành phố, không có nhiều không gian vườn tược. Cây mã đề nhỏ nhắn cũng có thể tạo thêm mảng xanh cho không gian sống.
Hạn chế: Cây mã đề cần ánh sáng để phát triển tốt. Trồng trong nhà có thể khiến cây yếu ớt, lá nhỏ, không phát triển mạnh mẽ như khi trồng ngoài trời. Cần chọn vị trí có đủ ánh sáng tự nhiên. Cần chú ý tưới nước vừa đủ, tránh ngập úng.

Trồng cây mã đề trước nhà hoặc trong vườn:

Lợi ích: Cây mã đề trồng ngoài trời, đặc biệt là ở khu vực có nắng và đất tơi xốp, sẽ phát triển rất tốt, cho năng suất lá và hạt cao. Có nguồn dược liệu và thực phẩm dồi dào để sử dụng hoặc chia sẻ. Theo phong thủy, như đã nói ở trên, có thể mang lại ý nghĩa về sức khỏe và sự kiên cường.
Hạn chế: Vấn đề lớn nhất khi trồng mã đề ngoài trời là khả năng phát tán hạt và mọc lan khắp nơi. Nếu không kiểm soát, nó có thể trở thành “cỏ dại” cạnh tranh với cây trồng khác, gây mất mỹ quan vườn tược.

Lời khuyên:

Nếu chỉ muốn sử dụng ít và tiện lợi: Hãy trồng mã đề trong chậu đặt ở ban công hoặc bậu cửa sổ có nắng. Điều này giúp kiểm soát cây, đảm bảo vệ sinh và dễ dàng thu hái khi cần.
Nếu cần số lượng lớn để dùng hoặc có ý định kinh doanh nhỏ: Hãy dành một khu vực riêng trong vườn để trồng mã đề. Có thể xây bồn hoặc dùng hàng rào vật lý để ngăn hạt phát tán ra các khu vực khác. Thường xuyên cắt tỉa cụm hoa trước khi hạt chín để hạn chế sự lây lan.
Về mặt phong thủy: Cả trồng trong chậu ở nơi thoáng đãng trong nhà hay trồng có kiểm soát ở trước nhà/trong vườn đều tốt. Quan trọng là giữ cho khu vực trồng cây gọn gàng, sạch sẽ, thể hiện sự chăm sóc và quản lý. Tránh để cây mọc hoang tàn, lộn xộn.

Tóm lại, trồng cây mã đề trong nhà hay trước nhà đều có mặt tốt, miễn là bạn hiểu rõ đặc tính của cây và có cách quản lý phù hợp với mục đích sử dụng và không gian sống của mình.

Hướng dẫn trồng cây mã đề chi tiết

Cây mã đề rất dễ trồng và chăm sóc, phù hợp với cả những người mới bắt đầu làm vườn. Bà con nông dân muốn trồng mã đề số lượng lớn để khai thác cũng có thể áp dụng các kỹ thuật tương tự.

1. Chuẩn bị

Đất trồng: Cây mã đề không kén đất, có thể mọc trên nhiều loại đất khác nhau. Tuy nhiên, cây sẽ phát triển tốt nhất trên đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Có thể trộn đất vườn với phân hữu cơ hoai mục hoặc mùn cưa để tăng độ phì nhiêu và độ thoáng khí. Nếu trồng trong chậu, sử dụng hỗn hợp đất sạch mua sẵn.
Hạt giống: Hạt mã đề có thể thu gom từ những cây mã đề mọc hoang (chọn cây khỏe mạnh, không sâu bệnh, ở khu vực sạch sẽ) hoặc mua tại các cửa hàng bán hạt giống dược liệu. Hạt mã đề rất nhỏ.
Thời vụ trồng: Cây mã đề có thể trồng quanh năm ở vùng khí hậu ấm áp. Tuy nhiên, thời điểm lý tưởng nhất là vào mùa xuân (sau khi hết rét) hoặc đầu mùa thu, khi thời tiết mát mẻ, giúp cây dễ nảy mầm và bén rễ.
Dụng cụ: Xẻng nhỏ, bay, bình tưới nước, chậu hoặc khu vực đất cần trồng.

2. Cách trồng

Có hai cách chính để trồng cây mã đề: gieo hạt trực tiếp hoặc trồng cây con (nếu có).

Gieo hạt trực tiếp:
- San phẳng bề mặt đất đã chuẩn bị.
- Rắc hạt mã đề lên bề mặt đất. Do hạt rất nhỏ, không cần vùi sâu. Có thể rắc hạt lẫn với cát mịn để dễ phân bố đều.
- Phủ nhẹ một lớp đất mỏng hoặc phân hữu cơ hoai mục lên trên (chỉ khoảng 0.5 – 1 cm).
- Tưới nước nhẹ nhàng bằng bình xịt hoặc vòi tưới có chế độ phun sương để tránh làm trôi hạt.
- Giữ ẩm cho đất trong suốt quá trình nảy mầm. Hạt mã đề thường nảy mầm sau 7-14 ngày tùy điều kiện thời tiết.
- Khi cây con mọc lên có 2-3 lá thật, tiến hành tỉa bớt cây con yếu ớt hoặc mọc quá dày, giữ khoảng cách giữa các cây khoảng 10-15 cm để cây có không gian phát triển.
Trồng cây con (nếu nhổ từ nơi khác):
- Nếu bạn nhổ cây mã đề con từ nơi khác về trồng, chọn những cây khỏe mạnh.
- Đào hố nhỏ vừa đủ bầu rễ.
- Đặt cây con vào hố, lấp đất nhẹ nhàng và ấn nhẹ quanh gốc.
- Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng để cây nhanh bén rễ.
- Nếu nhổ từ nơi khác về, nên trồng vào buổi chiều mát hoặc khi trời râm để tránh cây bị héo.

Hướng dẫn cách trồng và chăm sóc cây mã đề tại nhà đơn giản hiệu quả cho người mới bắt đầu

3. Chăm sóc

Cây mã đề rất dễ sống, việc chăm sóc chủ yếu là đảm bảo đủ nước và ánh sáng.

Tưới nước: Tưới nước đều đặn, giữ ẩm cho đất, đặc biệt trong giai đoạn cây con và khi thời tiết khô hạn. Tránh tưới quá nhiều gây ngập úng, dễ làm thối rễ. Tưới vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
Ánh sáng: Cây mã đề ưa sáng hoặc bóng râm nhẹ. Trồng ở nơi có ít nhất 4-6 giờ nắng mỗi ngày là tốt nhất.
Bón phân: Nếu đất đã chuẩn bị tốt với phân hữu cơ thì không cần bón thêm trong giai đoạn đầu. Sau khoảng 1-2 tháng trồng hoặc sau mỗi đợt thu hoạch lá, có thể bón bổ sung một ít phân hữu cơ hoặc phân NPK pha loãng để cây phát triển mạnh hơn.
Phòng trừ sâu bệnh: Cây mã đề ít bị sâu bệnh tấn công. Thỉnh thoảng có thể gặp rệp hoặc sâu ăn lá, nhưng không đáng kể. Nếu có, có thể bắt sâu bằng tay hoặc dùng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hữu cơ nhẹ nhàng (như phun nước tỏi, ớt pha loãng). Tránh dùng thuốc trừ sâu hóa học nếu muốn sử dụng cây làm thuốc hoặc thực phẩm.
Kiểm soát sự phát tán: Để ngăn cây mã đề mọc lan, bạn nên cắt bỏ cụm hoa ngay khi chúng bắt đầu hình thành hoặc trước khi hạt chín và rụng. Nếu để lấy hạt thì cần có biện pháp thu gom hạt cẩn thận.

4. Thu hoạch

Các bộ phận của cây mã đề có thể thu hoạch để sử dụng là lá, thân và hạt.

Thu hoạch lá: Có thể bắt đầu thu hoạch lá mã đề khi cây đã có bộ lá phát triển tốt, thường là sau khoảng 1-2 tháng sau khi gieo hạt. Chọn những lá bánh tẻ (không quá non, không quá già), dùng dao hoặc kéo sắc cắt sát gốc hoặc ngắt nhẹ nhàng từng lá. Không nên hái trụi hết lá của một cây mà chừa lại vài lá để cây tiếp tục quang hợp và phát triển. Có thể thu hoạch lá nhiều lần.
Thu hoạch hạt (Xa tiền tử): Hạt mã đề được thu hoạch khi cụm hoa đã chuyển màu từ xanh sang hơi nâu hoặc vàng, hạt bên trong đã già. Cắt lấy cả bông hoa, bó lại và phơi khô ở nơi thoáng mát. Sau khi khô, vò nhẹ nhàng để hạt rụng ra. Sàng sảy để loại bỏ tạp chất và vỏ. Hạt mã đề khô cần được bảo quản trong lọ kín, khô ráo để dùng dần.

Hạt cây mã đề sau khi thu hoạch và phơi khô sẵn sàng sử dụng làm dược liệu quý

Lợi ích kinh tế tiềm năng

Mặc dù cây mã đề phổ biến và giá rẻ, nhưng nếu biết cách khai thác, nó vẫn có thể mang lại một số lợi ích kinh tế nhỏ cho bà con nông dân:

Cung cấp dược liệu: Trồng mã đề sạch, không sử dụng hóa chất, có thể bán lá khô, hạt khô cho các cơ sở sản xuất thuốc Đông y, trà thảo mộc hoặc các công ty dược phẩm. Nhu cầu về dược liệu sạch ngày càng tăng.
Thực phẩm chức năng/Trà: Tự chế biến lá mã đề thành trà túi lọc hoặc bột mã đề sấy lạnh để bán cho thị trường quan tâm đến sức khỏe tự nhiên. Sản phẩm chế biến có giá trị gia tăng cao hơn nguyên liệu thô.
Thức ăn chăn nuôi: Lá mã đề là thức ăn rất tốt cho một số loại vật nuôi như thỏ, gà, vịt. Nó giúp vật nuôi khỏe mạnh, ít bệnh tật nhờ các vitamin và khoáng chất tự nhiên. Bà con có thể trồng mã đề làm nguồn thức ăn bổ sung, giúp giảm chi phí cám công nghiệp, đặc biệt tốt cho chăn nuôi theo hướng hữu cơ.
Cung cấp cho nhà hàng/chợ dân sinh: Lá mã đề non có thể dùng để nấu canh, luộc hoặc ăn sống như một loại rau. Cung cấp lá mã đề tươi sạch cho các nhà hàng chay, chợ dân sinh ở khu vực thành thị cũng có thể mang lại thu nhập nhỏ.

Để phát triển kinh tế từ cây mã đề, quan trọng nhất là đảm bảo chất lượng (sạch, không thuốc BVTV), xây dựng thương hiệu nhỏ (nếu có) và tìm đầu ra ổn định.

Kết luận

Cây mã đề không chỉ là một loại cây dại phổ biến mà còn là một kho báu tự nhiên chứa đựng nhiều giá trị về sức khỏe, ẩm thực và thậm chí là ý nghĩa phong thủy tích cực liên quan đến sự bền bỉ và sức khỏe. Việc trồng cây mã đề tại nhà hoặc trong vườn rất đơn giản, không tốn nhiều công sức và chi phí, mang lại nguồn dược liệu, thực phẩm tươi sạch ngay trong tầm tay.

Dù là trồng để sử dụng cá nhân hay hướng tới khai thác kinh tế nhỏ, việc hiểu rõ đặc điểm sinh trưởng, cách trồng và chăm sóc cây mã đề sẽ giúp bạn tận dụng tối đa những lợi ích mà loại cây bình dị này mang lại. Hãy thử dành một góc vườn hoặc một vài chậu để trồng cây mã đề và trải nghiệm những điều tuyệt vời từ nó.

Bạn có câu hỏi nào về cây mã đề? Hãy tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích dưới đây!

FAQ về cây mã đề

1. Cây mã đề thường được dùng để chữa những bệnh gì?

Cây mã đề theo y học cổ truyền thường được dùng để hỗ trợ điều trị các bệnh về đường tiết niệu (viêm bàng quang, tiểu rắt, tiểu buốt), các bệnh về đường hô hấp (ho, long đờm), và hỗ trợ tiêu hóa. Lá tươi giã đắp còn dùng ngoài da cho các vết thương, côn trùng đốt.

2. Có phải bộ phận nào của cây mã đề cũng dùng được không?

Hầu hết các bộ phận của cây mã đề đều có thể dùng được, bao gồm lá, thân, và đặc biệt là hạt (Xa tiền tử). Lá tươi hoặc khô dùng để sắc nước uống, nấu canh. Hạt mã đề có công dụng riêng, thường được dùng trong các bài thuốc Đông y.

3. Cây mã đề có dễ trồng không?

Có, cây mã đề cực kỳ dễ trồng. Nó có thể mọc và phát triển tốt ở nhiều loại đất và điều kiện khí hậu, ít bị sâu bệnh. Chỉ cần gieo hạt hoặc trồng cây con ở nơi có đủ ánh sáng và độ ẩm là cây có thể phát triển.

Xem thêm: